تحولات فناوری در چند سال اخیر، به‌ویژه ظهور هوش مصنوعی، چهره‌ی بسیاری از مشاغل را تغییر داده است. ترجمه نیز از این تغییرات بی‌نصیب نمانده. امروز ابزارهایی مانند ChatGPT، DeepL و Google Translate می‌توانند متن‌های طولانی را در چند ثانیه ترجمه کنند، اما همچنان نیاز به مترجم انسانی و مترجم رسمی کاملاً احساس می‌شود.
سؤال مهم این است: مترجمان حرفه‌ای چطور می‌توانند از هوش مصنوعی برای رشد خود استفاده کنند، نه اینکه از آن آسیب ببینند؟
در این مقاله از وبلاگ دارالترجمه رسمی مرکز ترجمه، به مهم‌ترین مهارت‌ها و دانش‌هایی می‌پردازیم که مترجمان باید برای کار با فناوری‌های هوش مصنوعی در ترجمه به دست آورند.
مهارت‌ها و دانشی که مترجمان برای کار با هوش مصنوعی باید داشته باشند
۱. درک مفاهیم پایه هوش مصنوعی و ترجمه ماشینی
پیش از هر چیز، مترجمان باید بدانند هوش مصنوعی چگونه کار می‌کند. ابزارهای ترجمه ماشینی مبتنی بر یادگیری عمیق (Deep Learning) هستند و از مدل‌های زبانی بزرگ برای درک و بازتولید متن استفاده می‌کنند.
اما نکته‌ای که بسیاری از کاربران عادی نمی‌دانند این است که این مدل‌ها زبان را نمی‌فهمند؛ فقط الگوهای آماری را دنبال می‌کنند.
بنابراین، مترجم حرفه‌ای باید درک کند که خروجی هوش مصنوعی همیشه دقیق نیست و نیاز به بازخوانی انسانی دارد.
۲. مهارت در ویرایش و بازبینی ترجمه‌های ماشینی (Post-Editing)
یکی از مهارت‌های حیاتی برای مترجمان امروزی، توانایی اصلاح و بهبود ترجمه‌های تولیدشده توسط ماشین است.
در اصطلاح حرفه‌ای به این کار Post-Editing گفته می‌شود.
در این مرحله، مترجم باید:
-
ساختارهای اشتباه را تصحیح کند،
-
لحن و سبک متن را طبیعی سازد،
-
معادل‌های دقیق فرهنگی و حقوقی را بیابد،
-
و در نهایت متن را از نظر فنی و نگارشی ویرایش کند.
در دارالترجمه رسمی مرکز ترجمه، بسیاری از مترجمان از هوش مصنوعی برای سرعت‌بخشی به کار خود استفاده می‌کنند، اما هر متن در پایان توسط انسان بازخوانی و اصلاح می‌شود تا هیچ خطایی باقی نماند.
۳. تسلط بر ابزارهای کمکی ترجمه (CAT Tools)
مترجمان حرفه‌ای دیگر تنها با Word کار نمی‌کنند. ابزارهایی مثل SDL Trados, MemoQ, Wordfast و Smartcat امروزه نقش مهمی در فرآیند ترجمه دارند.
این نرم‌افزارها امکان ذخیره‌سازی ترجمه‌های قبلی، ساخت بانک اصطلاحات و کنترل کیفیت خودکار را فراهم می‌کنند.
در ترکیب با هوش مصنوعی، CAT Tools می‌توانند بهره‌وری مترجم را چند برابر کنند.
بنابراین، تسلط بر این ابزارها یکی از ضرورت‌های کار مترجم مدرن است.
۴. آشنایی با داده‌های آموزشی و منابع معتبر زبانی
یکی از خطرات استفاده از هوش مصنوعی در ترجمه، تکیه بیش از حد بر خروجی‌هایی است که ممکن است از منابع نادرست استخراج شده باشند.
مترجم باید بداند که مدل‌های زبانی از کجا «یاد می‌گیرند» و چگونه ممکن است در ترجمه‌های تخصصی (مثلاً پزشکی یا حقوقی) اشتباه کنند.
در نتیجه، مهارتی که مترجم باید داشته باشد، تشخیص کیفیت داده‌های زبانی و انتخاب منابع معتبر برای اصلاح ترجمه‌های ماشینی است.
۵. درک بافت فرهنگی و تخصصی متون
هوش مصنوعی هنوز نمی‌تواند ظرافت‌های فرهنگی و معنایی زبان را درک کند.
مثلاً تفاوت میان عبارت «پدر معنوی» و «پدر واقعی» در ترجمه ماشینی ممکن است نادیده گرفته شود، یا اصطلاحات حقوقی کشورها اشتباه ترجمه شوند.
در چنین شرایطی، فقط مترجمی که با بافت فرهنگی و تخصصی زبان‌ها آشناست می‌تواند ترجمه‌ای دقیق، قانونی و پذیرفتنی ارائه دهد.
به همین دلیل است که در اسناد رسمی، همیشه ترجمه‌ی انسانی و دارای مهر مترجم رسمی مورد پذیرش نهادها و سفارت‌هاست.
۶. مهارت در تحلیل سبک و لحن (Tone & Style Adaptation)
هوش مصنوعی ممکن است متن را ترجمه کند، اما در حفظ لحن، لحن تجاری، آکادمیک یا احساسی دچار اشتباه می‌شود.
مترجم باید توانایی تنظیم لحن بر اساس نوع محتوا را داشته باشد. برای مثال:
-
ترجمه‌ی متون تبلیغاتی باید خلاقانه و روان باشد،
-
ترجمه‌ی مدارک رسمی باید دقیق و رسمی،
-
و ترجمه‌ی مقالات علمی باید فنی و منظم باشد.
در واقع، این درک لحن و هدف متن همان چیزی است که هیچ الگوریتمی به‌خوبی انسان قادر به انجامش نیست.
۷. ترکیب خلاقیت انسانی با دقت ماشینی
در نهایت، موفق‌ترین مترجمان کسانی هستند که یاد گرفته‌اند بین هوش مصنوعی و خلاقیت انسانی تعادل برقرار کنند.
آن‌ها از ابزارهای جدید برای افزایش دقت و سرعت کارشان بهره می‌گیرند، اما ارزش انسانی ترجمه را فراموش نمی‌کنند.
در دارالترجمه رسمی مرکز ترجمه، تیم مترجمان ما با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، ترجمه‌هایی ارائه می‌دهند که هم از نظر زمانی به‌صرفه است و هم از نظر کیفیت بی‌نقص.
نتیجه‌گیری
هوش مصنوعی یک تهدید برای مترجمان نیست، بلکه فرصتی است برای رشد و تحول در حرفه ترجمه.
مترجمانی که یاد بگیرند با این فناوری‌ها کار کنند، آینده شغلی خود را تضمین خواهند کرد.
بنابراین، اگر شما مترجم هستید، همین امروز یادگیری ابزارهای هوش مصنوعی و CAT را آغاز کنید — و اگر به دنبال ترجمه رسمی مدارک خود هستید،
می‌توانید با اطمینان کامل به دارالترجمه رسمی مرکز ترجمه مراجعه کنید؛ جایی که انسان و ماشین در کنار هم کار می‌کنند تا بهترین نتیجه برای شما حاصل شود.
ثبت ديدگاه